مهاجران در بن‌بست قهر اروپایی

ایران آنلاین / شش سال پیش، برادر بزرگ‌تر عباس به نام علی (تنها عضو خانواده که برای او باقی مانده بود) در سوئد توانست اقامت بگیرد. اکنون عباس که در سال 2015 وارد این کشور شد، مجبور است که آن را ترک کند. او در هفتم ماه سپتامبر به کابل سفر می‌کند. عباس در غزنی، شهری که در 100 مایلی جنوب کابل است بزرگ شده و مدت کوتاهی در پایتخت افغانستان زندگی کرده‌است. او در این مدت، به‌دلیل فوت مادرش، همراه عمویش زندگی می‌کرد. او می‌گوید که دیگر هیچ خبری از عمویش ندارد و هیچ‌کس را در کابل نمی‌شناسد: «من هیچ‌کس را در کابل ندارم، بنابراین مجبورم در خیابان زندگی کنم.»

عباس، مهاجر افغانستانی می‌گوید که هیچ توضیحی برای اخراج او از سوئد وجود ندارد. او هیچ کار بدی مرتکب نشده است: «وقتی زیر 18 سال باشی، نمی‌توانی مأموران آژانس پناهجویی را قانع کنی و برایشان توضیح بدهی. هنوز خیلی جوان و کم‌تجربه‌ای و از حقوقت هیچ چیز نمی‌دانی.»در اوج بحران مهاجرت به اروپا، در سال 2015، تقریباً 163 هزار پناهنده وارد سوئد شدند، بیش از 35 هزار نفر از آنها بی‌خانمان بودند. این جریان، این کشور اسکاندیناوی 10 میلیون نفری را تبدیل به یکی از مهاجر ‌‌پذیرترین کشورهای اروپا کرد.

در ابتدا، به نظر می‌رسید که این فرصت خوبی برای سیاست‌های درهای باز سوئد است اما رفته‌رفته اوضاع تغییر کرد. در ماه نوامبر سال 2015، سوئد شروع به کنترل مرزهایش کرد و اعلام نمود که از این به بعد تعداد محدودی پناهجو را خواهد پذیرفت و اکنون هم پذیرفتن پناهجو در سوئد دشوارتر از همیشه شده است.آریدو دگاورو، وکیل مهاجرت در استکهلم و کارشناس انجمن دادگستری سوئد می‌گوید: «آژانس پناهجویی هیچ مانعی برای اخراج بزرگسالان ندارد. برای اخراج فرد زیر سن قانونی، آژانس پناهجویی باید یکی از اعضای خانواده‌اش یا سازمانی را که مناسب است برای مراقبت و نگهداری از فرد به کشور مقصد بفرستد و سپس او را از کشور اخراج کند. در کشورهایی مانند افغانستان و سومالی امکان پذیرش مناسب و سازمان‌های مربوط وجود ندارد، به همین دلیل است که پیدا کردن اعضای خانواده تنها گزینه مطلوب است.»

از مجموع تمام افراد زیر سن قانونی‌ای که در سال 2015 وارد سوئد شدند، 23 هزار نفرشان از افغانستان وارد این کشور شده بودند، یعنی بیشتر از هر کشور دیگر. (در مقایسه با 4 هزار کودک زیر سن قانونی سوری که در بالاترین میزان، همراه با خانواده‌هایشان وارد کشور شدند.) تا زمانی که این کودکان افغانستانی زیر سن قانونی باشند، دولت اجازه اخراج آنها را از کشور ندارد. البته مگر اینکه خانواده‌هایشان مستقر شوند و با آنها ارتباط برقرار کنند، که در عمل غیرممکن است. به محض آنکه آنها وارد سن 18 سالگی شوند، دیگر آژانس پناهجویی موظف به یافتن اقوامشان نیست و اگر پرونده پناهندگی‌شان قبول نشود، غیرمستقیم از کشور اخراج می‌شوند. تأخیر در تصمیم‌گیری می‌تواند کل معادله را به هم بریزد.

دگاورو معتقد است که طفره رفتن دولت، عمدی است. او می‌گوید: «من سال‌ها روی پرونده‌های مهاجرت کار کرده‌ام و می‌دانم که این‌ها ترفند است. موردی را سراغ دارم که در 16 سالگی درخواست پناهندگی داده بود اما فقط یک ماه مانده به 18 سالگی‌اش برای مصاحبه دعوت شد.»بر اساس گزارش‌های آژانس پناهجویی، انتظارهای طولانی برای گرفتن اقامت، نتیجه هجوم عظیم پناهجویان در سال 2015 است. لیزا برگمن به من گفت که «پناهجویان زیر 18 سال اولویت بیشتری دارند تا پرونده‌هایشان بررسی شود. همچنین آژانس تعداد کارمندانش را افزایش داده تا افراد بیشتری پرونده‌ها را بررسی کنند و طول روند کاهش پیدا کند.»

آزمایش خشم‌برانگیز

وزنه قانونی داده شده به سن یک متقاضی، شاید قابل پیش‌بینی، باعث تشدید مناقشات شد. در ماه مارس 2017، آژانس پناهندگی از معاینه پزشکی قانونی استفاده کرد. از آزمایش ایکس-ری دندان و‌ام آر آی مفصل زانو برای تخمین زدن سن فرد استفاده می‌شود تا مبارزه برای تخلفات مهاجران برای استفاده از امکانات افراد زیر سن قانونی منسجم‌تر شود. این آزمایش‌ها موجب برانگیختن خشم افرادی شد که معتقد بودند این روش مبنای قابل اعتمادی ندارد.

یکی از این منتقدان سارا گراناث است، یکی از مقام‌های دفتر استکهلم سازمان غیردولتی «نجات کودکان». او از پرونده‌ای صحبت می‌کند که فرد دو هفته از 18 سالگی‌اش گذشته است. این پرونده و البته پرونده‌های بسیار دیگر نشان می‌دهند که چطور وضوح و قطعیت این آزمون به آسانی زیر سؤال می‌رود و نمی‌تواند نتیجه‌بخش باشد.آژانس پناهندگی سازمان ملل متحد در سوئد می‌داند که این معاینه اشکالاتی دارد و از آن به‌عنوان آخرین راهکار حمایت کرده است. کارولینا باخ، افسر ارتباطات کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، به من گفته است که «اگر فردی کودک یا مسن باشد، ارزیابی‌های سن نمی‌تواند با قطعیت صورت بگیرد.»به‌رغم فضای مناقشه برانگیز، مشخص نیست که این آزمایش‌های سنی تا چه اندازه تصمیم‌گیری‌ها درباره پناهجویان را تغییر دهد. دگاورو گفته است که اگرچه آژانس پناهجویی  باید عوامل دیگری را بجز این آزمایش در نظر بگیرد.

گرفتار در برزخ

سوئد روزی یکی از مقاصد مهاجران بود. دموکرات‌های سوئدی، حزب ضدمهاجرت پوپولیستی، از وضعیت کنونی پیش آمده خوشحالند و از غافلگیری عمومی به دلیل رشد ورود مهاجران در سال 2015 حمایت می‌کنند. همان‌طور که انتخابات سال 2018 نزدیک می‌شود، حزب توقع دارد که به دلیل مواضع ضدمهاجرتی‌اش، در نظرسنجی‌ها محبوب‌تر شود و این مسأله را به طور موفقیت‌آمیزی سیاسی کند.هم‌اکنون، پناهجویان در سوئد در وضعیت بغرنجی قرار گرفته‌اند، اگر از جنگ بگریزند در درگیری با قانون گرفتار می‌شوند. برای آنها که به دنبال مجوز اقامت هستند، هیچ کورسوی امیدی دیده نمی‌شود. نه راه برگشتی باقی مانده نه ضمانتی برای پذیرش درخواست اقامتشان وجود دارد. پس از گذراندن هزاران مایل و گذشتن از ده‌ها کشور، به سوئد رسیده‌اند، آنها به آخرین ایستگاه سفر طولانی‌شان رسیده‌اند اما گرفتار انتظار بی‌پایانی شده‌اند. منبع:  Forcign Affairs /روزنامه ایران